القای آپوپتوز توسط کانتاریدین در پروماستیگوت‏ها و ماکروفاژهای آلوده به آماستیگوت‏های لیشمانیا ماژور در شرایط آزمایشگاهی

سابقه و هدف: لیشمانیا تک یاخته ایی تاژکدار عامل لیشمانیوزیس است و مشکل عمده سلامت در بسیاری از کشورها، به خصوص در کشورهای در حال توسعه است. کانتاریدین ترکیبی ترپنوئیدی است که در سوسک های خانواده meloidae و oedomeridae وجود دارد و ماده ایی تاول زاست که درسلول های سرطانی، مرگ برنامه ریزی شده را القاء می کند. این مطالعه جهت تعیین اثرکانتاریدین در القاء مرگ برنامه‏ریزی شده سلولی در پروماستیگوت و ماکروفاژ آلوده به لیشمانیا صورت گرفت. مواد و روش ها: در این مطالعه تجربی اثر کانتاریدین با غلظت‏های 5/0 تا 50 میکروگرم در میلی‏لیتر، بر پروماستیگوت لیشمانیا ماژور و غلظت‏های 50 و 20، 5 میکروگرم در میلی‏لیتر بر ماکروفاژ آلوده به لیشمانیا ماژور در شرایط آزمایشگاهی پس از گذشت 24، 48 و 72 ساعت، با فلوسایتومتری بررسی شد. یافته ها: نتایج نشان داد که کانتاریدین با غلظت 50 و 5/0 میکروگرم در میلی‏لیتر دی متیل سولفوک ید (dimethy1 sulfoxid: dmso) پس از72 ساعت در پروماستیگوت‏ها به‏ترتیب 5/68 درصد کشندگی (23/63 درصد مرگ برنامه‏ریزی شده سلولی، 27/5 درصد مرگ برنامه‏ریزی شده تأخیری و صفر درصد نکروز) و 29/14 درصد کشندگی (12/13 مرگ برنامه‏ریزی شده، 12/1 درصد مرگ برنامه‏ریزی شده تأخیری و 05/0 درصد نکروز) می‏دهد. میزان کشندگی کانتاریدین 50 و 5 میکروگرم در میلی‏لیتر بر ماکروفاژ آلوده پس از گذشت 48 ساعت به‏ترتیب 81/61 درصد (42/43 درصد مرگ برنامه‏ریزی شده سلولی، 27/1 درصد مرگ برنامه‏ریزی شده تأخیری و 11/17 درصد نکروز) و 44/44 درصد (05/31 درصد مرگ برنامه‏ریزی شده سلولی، 08/10 درصد نکروز و 31/3 درصد مرگ برنامه‏ریزی شده تأخیری) بود. همچنین میزان کشندگی کانتاریدین 50 و 5 میکروگرم در میلی‏لیتر بر ماکروفاژ غیرآلوده پس از گذشت 48 ساعت به‏ترتیب 34/49 درصد (35/21 درصد مرگ برنامه‏ریزی شده سلولی، 23/4 درصد مرگ برنامه‏ریزی شده تأخیری و 76/23 درصد نکروز) و 79/43 درصد (9/34 درصد مرگ برنامه‏ریزی شده سلولی، 27/7 درصد نکروز و 61/1 درصد مرگ برنامه‏ریزی شده تأخیری) بود. استنتاج: نتایج نشان داد که کانتاریدین در زمان و غلظت های متفاوت باعث القای مرگ برنامه‏ریزی شده سلولی در پروماستیگوت‏های لیشمانیا ماژور و ماکروفاژ آلوده به لیشمانیا ماژور می‏شود.